گرگرفتگی چیست؟ گر گرفتگی عبارتست از احساس ناگهانی گرما در قسمت فوقانی بدن که معمولاً در ناحیه ی صورت، گردن و سینه، شدیدتر است و بیشتر خانم ها هستند که دچار گر گرفتگی می شوند. هنگام گر گرفتگی ممکن است پوست فرد قرمز شده و دچار تعرق شدید شود. آیا می دانید دلیل گر گرفتگی چیست و چه علائم و روش های درمانی برای آن وجود دارد؟ در این مقاله با پزشکان کلینیک سلامت و دیابت کوروش همراه شوید تا از هر آنچه لازم است در مورد گر گرفتگی بدانید آگاه شوید.
علل گر گرفتگی چیست؟
اگرچه عوامل مختلفی وجود دارد که می تواند باعث گر گرفتگی بدن شود اما دلیل اصلی گرگرفتگی در خانم ها بیشتر یائسگی است، زمانی که دوره های قاعدگی نامنظم و در نهایت متوقف می شود. در واقع، گرگرفتگی شایع ترین علامت یائسگی است.
گرگرفتگی معمولاً به دلیل تغییر سطح هورمون ها، حین یائسگی و بعد از آن ایجاد می شود، اما دقیقاً مشخص نیست که تغییرات هورمونی چگونه باعث گرگرفتگی می شود. نتایج بسیاری از تحقیقات نشان می‌دهد گرگرفتگی زمانی رخ می‌دهد که کاهش سطح استروژن باعث شود ناحیه هیپوتالاموس، نسبت به تغییرات جزئی دمای بدن حساس‌تر شود. وقتی هیپوتالاموس حس کند بدن شما خیلی گرم است، زنجیره ای از رویدادها را آغاز می‌کند تا شما را خنک کند.
سایر علل بالقوه گر گرفتگی عبارتند از :
- عوارض جانبی دارو
- مشکلات تیروئید
- برخی سرطان ها و عوارض جانبی درمان سرطان
علائم گر گرفتگی چیست؟
هنگام گرگرفتگی ، فرد ممکن است علائم زیر را در خود مشاهده کند :
- احساس ناگهانی گرما در سینه، گردن و صورت
- ظاهری برافروخته با پوست قرمز و لکه دار
- ضربان قلب تند
- تعریق، بیشتر در قسمت بالایی بدن
- احساس سردی با خاموش شدن گرگرفتگی
- احساس اضطراب
مدت زمان و شدت گرگرفتگی در افراد متفاوت است و می تواند بین 2 تا 5 دقیقه طول بکشد.
گرگرفتگی ممکن است خفیف بوده یا آنقدر شدید باشد که فعالیت های روزانه را مختل کند و حتی می تواند در هر زمان از روز یا شب اتفاق بیفتند. گرگرفتگی شبانه ممکن است باعث اختلال خواب طولانی مدت شود.
چه عواملی باعث تشدید گر گرفتگی می شود؟
این نکته ی مهم را بدانید! همه ی خانم هایی که در دوران یائسگی به سر می برند، گر گرفتگی را تجربه نمی کنند و هنوز کاملا مشخص نیست که چرا تنها برخی از آنان دچار گرگرفتگی می‌شوند؛ اما عواملی وجود دارد که ممکن است باعث تشدید گر گرفتگی شود که عبارتند از :
- سیگار کشیدن : خانم های سیگاری بیشتر در معرض گرگرفتگی قرار دارند.
- چاقی : شاخص توده بدنی بالا (BMI)، با فرکانس بالاتری از گرگرفتگی همراه است.
- نژاد : زنان سیاه پوست در طول یائسگی بیشتر از زنان دیگر نژادها دچار گرگرفتگی می‌شوند. نتایج به دست آمده از تحقیقات نشان داده است که گرگرفتگی در زنان آسیایی کمتر گزارش شده است.
عوارض گر گرفتگی چیست؟
گرگرفتگی ممکن است بر فعالیت های روزانه و کیفیت زندگی فرد تأثیر بگذارد. برای مثال گرگرفتگی شبانه می تواند باعث شود فرد ناگهان از خواب بیدار شود و این به مرور زمان و در طولانی مدت می تواند باعث اختلال خواب شود.
تحقیقات نشان می دهد زنانی که دچار گرگرفتگی می شوند ممکن است در مقایسه با زنانی که گرگرفتگی ندارند، در معرض خطر بیشتر ابتلا به بیماری های قلبی و همچنین آسیب پذیری استخوان ها باشند.
چگونه خطر ابتلا به گر گرفتگی را به حداقل برسانیم؟
حقیقت این است که اگر علت گر گرفتگی، قرار گرفتن در دوران یائسگی باشد، برای جلوگیری از آن تقریبا کاری نمی توان کرد. اما می‌توان از محرک هایی که ممکن است باعث تکرار گر گرفتگی یا شدت یافتن آن بشود، دوری کرد. رایج ترین محرک ها عبارتند از :
- استرس
- مصرف کافئین
- نوشیدن الکل
- مصرف غذاهای ادویه دار
- پوشیدن لباس های تنگ
- سیگار کشیدن
روش های درمان گر گرفتگی
جالب است بدانید برای برخی از خانم ها گر گرفتگی امری عادی و طبیعی است، و هنگام بروز علائم آن با مشکل جدی مواجه نمی شوند؛ به عبارت دیگر گر گرفتگی در آن ها چندان شدید و اذیت کننده نیست. اما در برخی دیگر مسئله بر عکس است و ممکن است گر گرفتگی چنان شدید باشد که همانطور که گفتیم شرایط زندگی عادی آن ها را دچار اختلال کند. در چنین مواقعی لازم است که فرد به دنبال راه های درمان گر گرفتگی برای بهبود و تسکین علائم بیماری باشد که در این بخش از به ذکر آن ها پرداخته ایم.
یکی از راه های درمان گر گرفتگی، مصرف داروهای هورمونی یا هورمون درمانی جایگزین یا HRT برای مدت محدود، معمولاً کمتر از 5 سال، می باشد. این روش درمان از بروز گرگرفتگی در بسیاری از زنان جلوگیری می کند. به علاوه، می تواند به سایر علائم یائسگی، از جمله خشکی واژن و اختلالات خلقی نیز کمک کند.
توجه داشته باشید، هنگامی که مصرف داروهای هورمونی متوقف می شود، علائم گرگرفتگی ممکن است عود کند. به علاوه مصرف برخی از HRT ها ممکن است احتمال لخته شدن خون، ابتلا به سرطان سینه و آندومتر و التهاب کیسه صفرا را افزایش دهد.
بنابراین چنانچه پشک متخصص تشخیص دهد درمان به روش HRT برای فرد مناسب نیست، روش های درمانی دیگر را توصیه می کند که می تواند شامل این موارد باشد :
- مصرف داروهای ضد افسردگی با دوز پایین مانند فلوکستین (پروزاک، راپیفلاکس)، پاروکستین (پاکسیل، پکسوا)، یا ونلافاکسین (افکسور)
- مصرف داروی کلونیدین، یک داروی فشار خون
- مصرف داروی گاباپنتین، یک داروی ضد تشنج
- مصرف داروی بریسدل، با فرمول پاروکستین که به درمان گرگرفتگی کمک می کند
- Duavee، با فرمول ترکیبی استروژن/بازدوکسیفن که برای درمان گرگرفتگی طراحی شده است
- مصرف ویتامین های B کمپلکس، ویتامین E و ایبوپروفن نیز ممکن است به درمان فرد کمک کند
توجه داشته باشید که این داروها باید به توصیه پزشک مصرف شود و قبل از هر اقدامی برای تهیه و مصرف دارو با پزشک خود مشورت نمایید.
کدام مواد غذایی به بهبود علائم گر گرفتگی کمک می کند؟
بسیاری از افراد برای بهبود علائم گر گرفتگی سعی می کنند استروژن گیاهی بیشتری را به رژیم غذایی خود اضافه کنند تا با تغییرات هورمونی که همراه با یائسگی است مبارزه کنند. به این دلیل که افزودن استروژن گیاهی به برنامه غذایی می تواند به درمان گرگرفتگی کمک کند. استروژن های گیاهی، مانند ایزوفلاون‌ه ا، اثرات ضعیفی شبیه استروژن دارند که ممکن است گرگرفتگی را کاهش دهد.
نمونه هایی از مواد غذایی حاوی ایزوفلاون عبارتند از :
- سویا
- نخود
- عدس
- بذر کتان
- دانه ها
- لوبیا
- میوه ها
- شبدر قرمز
- سبزیجات
به طور کلی، سویا، نخود و عدس قوی ترین استروژن های گیاهی را دارند. البته به خاطر داشته باشید که اثرات این غذاها به اندازه استروژن انسانی قوی نخواهد بود؛ و در کل سعی کنید غذاهای طبیعی را به جای مکمل ها در رژیم غذایی خود قرار دهید.
کلام پایانی : گر گرفتگی چیست و چگونه درمان می شود؟
در این مقاله گفتیم گر گرفتگی چیست و با چه علائمی همراه است؛ همچنین شما را با علل اصلی گر گرفتگی که بیشتر هم در خانم ها وجود دارد، آشنا کردیم. در نهایت به برخی از راه ها و روش های درمان گر گرفتگی نیز اشاره کردیم. امید است آنچه گفتیم برایتان مفید واقع شده باشد.
از همراهی همیشگی تان سپاسگزاریم.
