کتواسیدوز دیابتی (Diabetic ketoacidosis) یکی از عوارض جدی دیابت است. این بیماری زمانی ایجاد می شود که بدن نتواند انسولین کافی تولید کند؛ در این صورت بدن برای تامین سوخت مورد نیاز خود شروع به تجزیه چربی ها می کند؛ که این باعث تجمع اسید هایی به نام کتون در جریان خون می شود و چنانچه درمان نشود، می تواند منجر به کتواسیدوز دیابتی شود. برای آشنایی بیشتر با عارضه کتواسیدوز دیابتی ، علل و علائم آن تا انتهای این مقاله با پزشکان کلینیک سلامت و دیابت کوروش همراه شوید.

حتما بخوانید :

علائم تشخیص دیابت چیست؟

هر آنجه لازم است در مورد A1C بدانید هر آنچه لازم است در مورد تست قند خون دیابت بدانید

علائم کتواسیدوز دیابتی چیست؟

اگر دیابت دارید یا در معرض خطر ابتلا به دیابت هستید، بهتر است علائم هشدار دهنده کتواسیدوز دیابتی را بدانید و در صورت مشاهده این علائم به پزشک دیابت مراجعه کنید تا اقدامات درمانی لازم برای شما صورت گیرد.

علائم کتواسیدوز دیابتی اغلب به سرعت و گاهی در عرض 24 ساعت ظاهر می شود. برای برخی از افراد، این علائم ممکن است اولین علامت ابتلا به دیابت باشد. علائم کتواسیدوز دیابتی شامل موارد زیر است :

• احساس تشنگی زیاد
• تکرر ادرار
• حالت تهوع و استفراغ
• معده درد
• ضعیف یا احساس خستگی
• تنگی نفس
• تنفسی با بوی میوه
• احساس گیجی و حواس پرتی

علائم مشخص ‌تر کتواسیدوز دیابتی که می‌تواند در کیت ‌های آزمایش خون و ادرار خانگی نشان داده شود عبارتند از :

• سطح قند خون بالا
• سطوح بالای کتون در ادرار

علل ابتلا به کتواسیدوز دیابتی چیست؟

قند منبع اصلی تامین انرژی برای سلول های ماهیچه ها و سایر بافت های بدن می باشد. انسولین هورمونی است برای ورود قند به سلول های بدن.

همانطور که گفتیم، بدون انسولین کافی، بدن نمی تواند انرژی مورد نیاز خود را از طریق قند خون به دست آورد. در این حالت هورمون هایی در بدن ترشح می شود تا چربی را تجزیه کند و بتواند انرژی مورد نیاز سلول ها را تامین کند. در این فرایند اسیدهایی به نام کتون نیز تولید می شود و کتون ها در خون تجمع پیدا می کنند.

کتواسیدوز دیابتی معمولاً بعد از یک بیماری عفونی یا سایر بیماری ها که باعث می شود بدن سطوح بالاتری از هورمون های خاص مانند آدرنالین یا کورتیزول را تولید کند، به وجود می آید. این هورمون ها برعکس انسولین عمل می کنند و گاهی اوقات باعث کتواسیدوز دیابتی می شوند. پنومونی و عفونت های مجاری ادراری نیز از جمله بیماری های شایعی هستند که می توانند منجر به کتواسیدوز دیابتی شوند.

مشکل در درمان با انسولین که به عنوان مثال، بر اثر عملکرد نادرست پمپ انسولین ایجاد می شود، می تواند منجر به کتواسیدوز دیابتی شود.

موارد دیگری که می تواند منجر به کتواسیدوز دیابتی شود عبارتند از :

• آسیب جسمی یا عاطفی
• حمله قلبی یا سکته مغزی
• پانکراتیت
• بارداری
• سوء مصرف الکل یا مواد مخدر، به ویژه کوکائین
• مصرف برخی از داروها مانند کورتیکواستروئیدها و برخی دیورتیک ها

کتواسیدوز دیابتی با مایعات، الکترولیت ها - مانند سدیم، پتاسیم و کلرید - و انسولین درمان می شود. شاید تعجب آور باشد که شایع ترین عوارض کتواسیدوز دیابتی مربوط به این درمان نجات بخش است.

راه های جلوگیری از کتوسیدوز دیابتی چیست؟

راه های زیادی برای پیشگیری از کتواسیدوز دیابتی و سایر عوارض دیابت وجود دارد که در این بخش از مقاله آن ها را عنوان نموده ایم. لطفا همچنان همراه ما باشید.

• دیابت خود را مدیریت کنید؛ به این ترتیب که تغذیه مناسب و فعالیت بدنی را بخشی از برنامه روزانه خود قرار دهید و داروهای دیابت یا انسولین را طبق دستور پزشک مصرف کنید.
• سطح قند خون خود را کنترل کنید؛ گاهی ممکن است لازم باشد سطح قند خون خود را حداقل 3 تا 4 بار در روز بررسی و ثبت کنید؛ مثلا اگر بیمار هستید یا استرس دارید، چند بار در روز سطح قند خون خود را چک کنید. این تنها راهی است که می توانید اطمینان حاصل کنید سطح قند خون شما در محدوده هدف قرار دارد.
• دوز انسولین مورد نیاز خود را تنظیم کنید؛ برای این منظور می توانید با پرستار یا پزشک دیابت مشورت کنید. عواملی از قبیل سطح قند خون، آنچه می خورید، میزان تحرک شما و اینکه آیا بیمار هستید یا نه می تواند بر میزان دوز انسولین مصرفی شما تاثیر بگذارد. همچنین توجه داشته باشید، اگر سطح قند خون شما شروع به افزایش کرد، برنامه درمانی دیابت خود را دنبال کنید تا سطح قند خون تان را به محدوده هدف بازگردانید.
• سطح کتون را بررسی کنید؛ هنگامی که بیمار هستید یا استرس دارید، میزان کتون ادرار خود را برای تشخیص کتون های اضافی با کیت تست کتون ادرار آزمایش کنید. می توانید کیت های تست را از داروخانه خریداری کنید. چنانچه سطح کتون متوسط یا بالا باشد، فوراً با پزشک خود تماس بگیرید یا به دنبال مراقبت های اورژانسی باشید. اما اگر سطح کتون پایین باشد، ممکن است نیاز به مصرف انسولین بیشتری داشته باشید.
• حتی الامکان برای هر اقدام اورژانسی آماده باشید؛ اگر فکر می‌کنید به دلیل بالا بودن قند خون و وجود کتون در ادرار به کتواسیدوز دیابتی مبتلا هستید، حتما آمادگی های لازم برای مراقبت ‌های اورژانسی را داشته باشید.
• به طور کلی عوارض دیابت می تواند جدی و جبران ناپذیر باشد؛ بنابراین برنامه درمان دیابت خود را به دقت دنبال کنید تا دچار عوارضی چون پای دیابتی یا کتواسیدوز دیابتی نشوید.

کلام پایانی : کتواسیدوز دیابتی چیست؟

قطعا می دانید دیابت کنترل نشده می تواند با عوارضی همراه باشد و یکی از عوارض آن کتواسیدوز دیابتی است. در این مقاله مطالبی را در مورد Diabetic ketoacidosis عنوان کردیم و گفتیم با چه علائمی ممکن است همراه باشد. به علاوه شما را با راه ها و روش های جلوگیری از آن آشنا کردیم.

بنابراین توصیه می شود با مشاهده چنین علائمی در خود حتما با پزشک متخصص دیابت مشورت کنید تا در صورت تشخیص کتواسیدوز دیابتی ، اقدامات درمانی لازم برای شما صورت گیرد.

از توجه و همراهی شما تا پایان این مقاله صمیمانه سپاسگزاریم. امید است این مطالب برایتان مفید واقع شده باشد.